Arquitectura tradicional

A palloza e o hórreo ancarés

A palloza é a vivenda típica ancaresa, que ao longo da Historia construíronse con muros redondeados de pedra e cuberta de palla (colmo) sobre estruturas de madeira. Han perdurado no tempo ata hai pouco, por ser a resposta máis coherente ás duras circunstancias climáticas da súa contorna.

Estudo básico para a rehabilitación integrada dunha aldea gallega, por Pedro de Llano Cabado.

En Piornedo e noutras poboacións próximas, tanto de Lugo como de León, atópanse numerosas pallozas e palleiros (similares, pero para o almacenaxe da palla) auténticas testemuñas etnográficas dunha forma de vida que recorda en moitos aspectos ao prehistórico mundo dos castros. As inclemencias dun medio hostil agrupou estas comunidades nas ladeiras máis protexidas das serras, xunto ás súas terras de labor. Para a almacenaxe da colleita, como ocorre en toda Galicia, o hórreo ancarés tamén é unha construción singular, con estrutura de madeira e elevado sobre catro postes de pedra, cóbrese igualmente coa palla do centeo.

O problema urxente da súa conservación por falta de uso condicionou a subsistencia destas construcións vernáculas protexidas por lei e de moi difícil mantemento.

Estas aldeas de montaña evolucionaron con novas arquitecturas de pedra e cubertas de lousa, concibidas, igual que as pallozas, para vivenda e acubillo do gando, algo que pode comprobarse nas que se atopan accesibles para ser visitadas polo público.

As Pallozas, Mark Grimson, Editorial Galaxia, 1983

1. Lareira ou reiga
2. Astrago
3. Estrevariza
4. Forno
5. Alcoba
6. Riqueiso
7. Cortello
8. Caízo ou fucicheiro
9. Barra ou parreiro
10. Barrela

Igrexas

Son interesantes tamén as pequenas igrexas de orixe románico que acompañaron o senón das aldeas. Moitas delas están acompañadas de teixos milenarios que xa custodiaban os antigos cultos. Outras destacan polos seus elementos artísticos: Oencia, os retablos maiores das de Sobrado e Paradaseca, Santa Mariña de Balboa, a portada norte da de Ruitelán, a torre da de Veiga de Valcarce, as cubertas interiores das de Herrerías e da Faba, os artesonados das de Val de Finolledo e San Martín de Moreda, a igrexa do monasterio de San Andrés de Vega de Espinareda…

Muíños e ferrarías

Sobreviven así mesmo numerosas instalacións preindustriales como molinos e ferrarías que demostran en moitos casos o agudo enxeño dos seus constructores nunha época onde a tecnoloxía apenas conseguía chegar a estas aldeas. Así mesmo son numerosos os rastros de explotacións mineiras, en especial as adicadas ao ferro e ao ouro. Neste ámbito destacan as Médulas da Leitosa, no val do Burbia, preto de Paradaseca. É esta unha explotación romana moi parecida á das Médulas do Bierzo posto que se basea na técnica de ruina montium.